Brak lub błędne świadectwo pracy w warunkach szczególnych

Często zdarza się, że osobom, które ubiegają się o uzyskanie prawa do emerytury nie są uwzględnianie okresy pracy w warunkach szczególnych ze względu na brak stosownego świadectwa pracy lub błędy w świadectwie otrzymanym od pracodawcy.

Trzeba mieć na uwadze to, że świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub jego brak, nie jest bezwzględną przesłanką ani do zaliczenia, ani do niezaliczenia danej pracy jako wykonywanej w szczególnych warunkach. Decydujące znaczenie ma zawsze fakt rzeczywistego wykonywania pracy w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 roku (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) określa ogólne zasady nabywania prawa do emerytury. Ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu obniżonego wieku, jeżeli legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn i 20 lat dla kobiet na dzień 1 stycznia 1999 roku i nie przystąpili do Otwartego Funduszu Emerytalnego, albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym za pośrednictwem zakładu na dochody budżetu państwa.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa o emeryturach i rentach jest Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43). Ubezpieczony, który wykonywał prace w szczególnych warunkach nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełniał łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn i 55 lat dla kobiet oraz przepracował, co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych. Rejestr prac w szczególnych warunkach zawiera wykaz A stanowiący załącznik do Rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Okresami pracy uzasadniającymi prawo do wcześniejszej emerytury są okresy, w których praca w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Decyzję, w której daną pracę uznaje się jako wykonywaną w warunkach szczególnych wydaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli decyzja jest negatywna ubezpieczonemu przysługuje prawo wniesienia odwołania do Sądu Okręgowego za pośrednictwem właściwego Oddziału ZUS, w terminie jednego miesiąca od dnia doręczenia decyzji.
Brak świadectwa potwierdzającego wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie przekreśla szans na uzyskanie korzystnego rozstrzygnięcia. Nie jest istotna nazwa stanowiska pracy określona przez pracodawcę, ale rodzaj faktycznie wykonywanej przez ubezpieczonego pracy.

W postępowaniu przed sądem w sprawie o prawo do emerytury stan faktyczny ustala się na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego, pracowniczych aktach osobowych ubezpieczonego oraz na podstawie zeznań świadków i samego ubezpieczonego. Nazwa zajmowanego stanowiska, jakie widnieje w dokumentach prowadzonych i wystawionych przez pracodawcę nie może mieć rozstrzygającego znaczenia w sprawie.